Poradnik na podstawie rozmowy Katarzyny Wolniak z Justyną Józefowicz w podcaście „Liczymy się dla edukacji”

1. Zacznij od prawdziwej definicji

Wiele szkolnych aktywności nosi dziś etykietę „projektu”, choć z istotą pracy projektowej niewiele ma wspólnego. Józefowicz przypomina, że kluczowe są dwa filary:

• Współpraca – „To będą grupy, zespoły projektowe.”
• Sprawczość uczniów – „Jeżeli my chcemy budować w osobach sprawczość, […] to dziecko będąc w tej szkole żyje, po prostu to jest jego życie.”

Samodzielnie wykonany plakat czy referat? „Samodzielnie wykonany plakat nie jest projektem.”

2. Daj uczniom realny wpływ

Oddanie inicjatywy młodzieży nie oznacza chaosu; wymaga świadomego „usiądź na rękach”, gdy kusi, by wszystko urządzić za nich. „Oddać sprawczość oznacza właśnie usiąść na rękach, czyli poskromić własne konie.” Efekt? Projekty, które dzieją się po coś – od gry o segregacji śmieci po plan odbetonowania fragmentu Środy Śląskiej.

3. Pozwól… popełniać błędy

Największy rozwój następuje nie wtedy, gdy nauczyciel ratuje klasę w ostatniej chwili, lecz gdy młodzi muszą zmierzyć się z konsekwencjami:
„Pozwolić dzieciom popełniać błędy – na których najlepiej się uczymy.”

4. Oceń inaczej – feedback zamiast wyroku

Ocena ma pokazać, gdzie jesteś i co dalej, nie być straszakiem:
„To jest sytuacja, która mówi, w którym miejscu teraz jesteś i teraz od ciebie zależy, co ty z tym zrobisz.”
Dlatego w liceum Stevensona to uczniowie publicznie przekazywali sobie informację zwrotną; nauczyciele niemal nie musieli się odzywać.

5. Komunikuj „wyprzedzająco” z rodzicami

Rodzic, który słyszy od dziecka „w piątek nic nie robimy, bo projekt”, może zablokować zaangażowanie. Ratunek: jasne, regularne wyjaśnianie, co naprawdę dzieje się na zajęciach:
„Pilnować komunikacji wyprzedzającej – zanim zaczniemy pracować tą metodą, warto zarysować rodzicom, na czym to będzie polegało.”

6. Nie zostawiaj nauczyciela samemu sobie

O powodzeniu decyduje wsparcie dyrekcji:
„Praca projektowa w szkole to jest duża odpowiedzialność dyrektora. […] Nie wolno tych osób zostawiać samych.”

7. Zaczynaj małymi krokami

Metoda projektu to zmiana paradygmatu – nie każdy musi od razu rewolucjonizować plan lekcji. „Metodą małych kroków” można np. pozwolić klasie samodzielnie wybrać temat lub sposób podziału na grupy (Józefowicz z H. Buchner opisują 8 sposobów dzielenia).