„Sprawczość zaczyna się od opowieści”. O roli bajkoterapii w budowaniu kompetencji przyszłości u dzieci i młodzieży

„Sprawczość zaczyna się od opowieści”. O roli bajkoterapii w budowaniu kompetencji przyszłości u dzieci i młodzieży

Jasne, oto propozycja dwóch tekstów na portal internetowy – krótszego newsa z zapowiedzią i dłuższego artykułu eksperckiego na wybrany temat.


 

WERSJA 1: NEWS NA PORTAL INTERNETOWY

Tytuł: Bajka, która leczy. Jak Fundacja Zaczytani.org uczy dzieci sprawczości w świecie pełnym wyzwańZapowiedź: Zaczęło się od miłości do książek i marzenia, by dzielić się nimi z innymi. Dziś Fundacja Zaczytani.org to prężnie działająca organizacja, która za pomocą bajkoterapii buduje odporność psychiczną i poczucie sprawczości u najmłodszych. W najnowszym odcinku podcastu „Liczymy się dla edukacji” gościem jest Agnieszka Machnicka, prezeska fundacji, która opowiada, dlaczego w dobie AI i kryzysu zdrowia psychicznego opowieść jest potężniejsza niż kiedykolwiek.[GRAFIKA Z CYTATEM: „Dla nas opowieść to początek, reszta dzieje się między nami.” – Agnieszka Machnicka]Treść: W świecie, w którym 80% dzieci nie wierzy w siłę swojego działania, a samotność i niska samoocena stają się plagą, Fundacja Zaczytani.org proponuje proste, a zarazem niezwykle skuteczne narzędzie – bajkoterapię. „Mózg kocha opowieści. Od wieków tak tłumaczymy sobie świat, szukamy sensu, próbujemy zrozumieć siebie i innych” – wyjaśnia Agnieszka Machnicka.Fundacja, która zebrała już miliony książek i otworzyła 1500 bibliotek w szpitalach i placówkach opiekuńczych, dziś idzie o krok dalej. Tworzy własne bajki terapeutyczne, które są czymś więcej niż tylko lekturą. To gotowe scenariusze dla rodziców i nauczycieli, uczące, jak rozmawiać z dzieckiem o trudnych emocjach, relacjach czy poczuciu własnej wartości. „Bajkoterapia mówi językiem dziecka. Zamiast prawić monologi, opowiadamy historię o kotku, który bał się wyjść na łąkę. To pozwala dziecku oswoić lęk w bezpieczny sposób” – dodaje Machnicka.Działalność Zaczytani.org opiera się na trzech filarach:

  1. Tworzenie kampanii edukacyjnych i bajek terapeutycznych – skierowanych zarówno do dzieci, jak i dorosłych.
  2. Wolontariat – ponad 250 wolontariuszy w całej Polsce prowadzi miesięcznie około 700 godzin zajęć z bajkoterapii.
  3. Szkolenia i webinary – dla rodziców i nauczycieli, by dać im kompetencje do wspierania najmłodszych.

Jak podkreśla prezeska fundacji, celem nie jest wychowanie idealnych dzieci przez idealnych rodziców. Chodzi o budowanie autentycznej relacji, w której jest miejsce na błędy, trudne emocje i wzajemne wsparcie. „Dziecko nie potrzebuje idealnego rodzica. Potrzebuje takiego, który jest w kontakcie” – mówi.Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak bajkoterapia buduje kompetencje przyszłości i jak możesz skorzystać z darmowych materiałów fundacji?Posłuchaj całej rozmowy z Agnieszką Machnicką w podcaście „Liczymy się dla edukacji”. [Link do podcastu]


Współczesny świat stawia przed dziećmi i młodzieżą wyzwania, o jakich poprzednie pokolenia nie śniły. Z jednej strony galopujący postęp technologiczny, z drugiej alarmujące statystyki dotyczące kryzysu zdrowia psychicznego. Samotność, niskie poczucie własnej wartości i brak sprawczości to, jak alarmuje Fundacja Zaczytani.org, „triada kryzysu psychicznego młodzieży”. W odpowiedzi na te problemy bajkoterapia jawi się nie jako ucieczka od rzeczywistości, ale jako potężne narzędzie do jej oswajania i kształtowania.

Dlaczego opowieść ma moc?

U podstaw bajkoterapii leży mechanizm stary jak świat. „Mózg kocha opowieści. My sobie od wieków tłumaczymy tak świat, historiami, szukamy sensu, próbujemy zrozumieć siebie, innych” – mówi w podcaście „Liczymy się dla edukacji” Agnieszka Machnicka, prezeska Fundacji Zaczytani.org. Narracja pozwala uporządkować chaos, nadać sens wydarzeniom i, co kluczowe, spojrzeć na problemy z bezpiecznego dystansu.Dziecko, które słucha bajki o bohaterze przeżywającym podobne trudności, może bez lęku „eksternalizować na zewnątrz swoje trudności i rozmawiać o bohaterze książki. To zawsze jest dla niego łatwiejsze”. Zamiast konfrontować się z bezpośrednim komunikatem: „nie bądź nieśmiały”, może utożsamić się z kotkiem, który boi się wyjść z bezpiecznego krzaczka i razem z nim odkrywać sposoby na pokonanie lęku.

Sprawczość – waluta przyszłości

Jedną z kluczowych kompetencji, którą rozwija bajkoterapia, jest sprawczość – głębokie przekonanie, że nasze działania mają sens i przynoszą rezultaty. „Wczoraj akurat czytałam raport, że 80% dzieci nie wierzy w swoje działania. I to wszystko jest związane później z poczuciem pewności, z emocjonalnością, z budowaniem relacji” – podkreśla Machnicka.Jak opowieść buduje sprawczość? Proces terapeutyczny w metodzie Zaczytanych składa się z trzech kroków, które tworzą kompletny cykl uczenia się:

  1. Postawa (słuchanie historii): Dziecko poznaje wzorce zachowań, obserwując, jak bohater radzi sobie z wyzwaniem.
  2. Wiedza (rozmowa): Dialog z dorosłym (rodzicem, nauczycielem) pozwala zrozumieć motywacje postaci i przełożyć je na własne doświadczenia. Dorosły zyskuje wgląd w świat dziecka, a dziecko uczy się refleksji.
  3. Doświadczenie (ćwiczenie): Zabawa edukacyjna związana z fabułą utrwala nowe umiejętności w praktyce.

„To wszystko jest zamknięte w tej sprawczości, bardzo ważnej kompetencji” – mówi Machnicka, zapowiadając wydanie kolejnej bajki poświęconej właśnie temu zagadnieniu.

Odporność psychiczna i relacje w świecie „rodziców-helikopterów”

Bajkoterapia to także potężne narzędzie w budowaniu odporności psychicznej i zdrowych relacji. W czasach, gdy rodzice, chcąc dla dzieci jak najlepiej, często wpadają w pułapkę nadopiekuńczości, opowieść staje się przestrzenią do nauki autonomii. „Rodzice teraz chcą dać dziecku to, co najlepsze, no ale jest druga strona tego medalu, żeby nie być, starać się nie być takim rodzicem helikopterem” – zauważa prezeska Zaczytanych.Opowieść uczy, że popełnianie błędów jest naturalnym elementem rozwoju. Pozwala normalizować trudne emocje i pokazuje, że dorośli również ich doświadczają. Co więcej, bajkoterapia staje się pretekstem do bycia razem – tu i teraz. „Jak siadamy z dzieckiem, dajemy mu swój czas, uwagę, słuchamy jego historii, to już z automatu wchodzimy w relację” – wyjaśnia Machnicka. To właśnie ta autentyczna więź, a nie technologiczne gadżety czy idealne scenariusze, jest fundamentem zdrowia psychicznego.
Opowieść to początekChoć sztuczna inteligencja i nowe technologie rewolucjonizują nasz świat, potrzeba relacji i zrozumienia pozostaje niezmienna. „Nic nie zastąpi takiej żywej interakcji z człowiekiem” – kwituje Agnieszka Machnicka. Fundacja Zaczytani.org udowadnia, że książka może być czymś znacznie więcej niż tylko źródłem wiedzy czy rozrywki. Staje się narzędziem do budowania mostów, rozwijania kluczowych kompetencji i realnego wsparcia w kryzysie. Bo, jak powtarzają, „opowieść to początek, reszta dzieje się między nami”.

1 lipca 2025

Udostępnij